Jednym ze składników mineralnych, mających bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, jest selen.

Dlaczego selen?

Selen pełni ważną funkcję w utrzymaniu homeostazy hormonów tarczycy i jest silnym przeciwutleniaczem. Co szczególnie ważne, konwersja hormonów tarczycy w tkankach obwodowych zachodzi przy udziale dejodynaz, których aktywność zależy od obecności selenu. Sprawnie działający gruczoł tarczowy ma zdolność utrzymania wysokiego poziomu selenu we krwi, nawet w warunkach niedoboru w diecie.

W wyniku niedoboru selenu, dochodzi do obniżenia aktywności tarczycy oraz syntezy hormonów tarczycy – zmniejsza się działanie selenoprotein, które odpowiadają za konwersję prohormonu T4 do aktywnej formy T3. Mniejsza ilość hormonów tarczycy prowadzi do zwiększenia produkcji TSH. A z kolei większemu wytwarzaniu TSH towarzyszy większe wytwarzanie nadtlenku wodoru, który jest wolnym rodnikiem i może przyczyniać się do uszkodzenia tkanek tarczycy, jeśli nie jest usuwany (a w przypadku niedoboru selenu usuwanie to jest to utrudnione).

W wyniku niedoboru selenu dochodzi również do zmniejszenia poziomu T3 we krwi oraz spadku jego wytwarzania w wątrobie i nerkach.  Długotrwały niedobór selenu może przyczyniać się do pogorszenia przyswajalności jodu i nasilać rozwój niedoczynności tarczycy.

Liczne badania wskazują, że selen zmniejsza poziom (hamuje wytwarzanie) przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO.

Co może się poprawić?

Przyjmowanie selenu może wpłynąć na strukturę tarczycy we wczesnym stadium choroby autoimmunologicznej. Takie wnioski wysnuli badacze we Włoszech, którzy podawali dawkę selenu zbliżoną do fizjologicznej (80 mcg/dobę) przez 12 miesięcy osobom w początkowej fazie choroby (jeszcze przed rozpoczęciem leczenia L-tyroksyną). Suplementacja selenem wpłynęła u nich na poprawę echogeniczności gruczołu.

Przyjmowanie selenu w okresie ciąży i po porodzie u kobiet z podwyższonym mianem anty-TPO może zmniejszyć również rozwój poporodowej dysfunkcji tarczycy i trwałej niedoczynności tarczycy w okresie 12 miesięcy po porodzie. W badaniu Negro i wsp. kobiety suplementujące selen 12 miesięcy po porodzie miały obraz USG tarczycy zbliżony do okresu w ciąży, natomiast u kobiet przyjmujących placebo uległ on istotnemu pogorszeniu.

Warto podkreślić, że kilkumiesięczne przyjmowanie selenu nie wywołuje zaburzeń funkcji tarczycy. Nie ustalono natomiast do końca skutków długotrwałego przyjmowania selenu. Dlatego należy robić przerwy w suplementacji.

Pamiętaj, że suplementacja powinna być dobrana indywidualnie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapisz się na wykład: Jak poprawić pracę tarczycy? Tam otrzymasz mnóstwo cennych rad!

Bibliografia:

[1] Kajdaniuk D., Marek B.: Fizjologia tarczycy. [w:] Gawrychowski J., Jarząb B. (red.): Choroby tarczycy i przytarczyc. Diagnostyka i leczenie. Medipage, Warszawa 2014, 27-31.

[2] Stolińska H., Wolańska D.: Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. Żywienie Człowieka i Metabolizm 2012, 3: 221-231.

[3] Zagrodzki P., Kryczyk J.: Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2014, 68: 1129-1137.