Clostridium Botulinum

Clostridium Botulinum jest Gram-dodatnią laseczką, wytwarzającą toksynę o nazwie botulina, zwaną potocznie jadem kiełbasianym. Jest ona uznawana za jedną z najsilniejszych trucizn na naszym globie. Wyróżnić można 7 podtypów toksyny produkowanej przez te laseczki, oznaczone są one literami A-G. Najczęściej występują zakażenia podtypami  A, B oraz E. Z reguły zakażenia podtypem B charakteryzują się lżejszym przebiegiem niż w przypadku podtypu A, cechuje je również niższa śmiertelność. Najczęściej do zakażenia dochodzi przez drogę pokarmową poprzez przypadkowe spożycie spor przetrwalnikowych bakterii Clostridium – mówimy wówczas o botulizmie pokarmowym.

Śmiertelne zakażenie

Dawka śmiertelna, w przeliczeniu na czystą toksynę botulinową, dla mężczyzny ważącego 70 kg wynosi 70 µg. Śmierć następuje najczęściej w wyniku niewydolności oddechowych (porażenie mięśni) lub zatrzymania akcji serca. Spożycie już 1 g zakażonej żywności może wywołać botulizm. Objawy zatrucia jadem kiełbasianym pojawiają się zwykle po około 12-36 godzinach od spożycia zainfekowanego produktu. Do objawów zatrucia należy przede wszystkim porażenie mięśni szkieletowych, ze względu na blokowanie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. U chorych można zaobserwować między innymi: podwójne widzenie, bełkotliwą mowę, opadanie powiek, osłabienie mięśni, suchość w ustach.

Co może pomóc

Botulina może być wypłukana z organizmu chorego m.in. przy pomocy płukania żołądka. Konieczne jest również podanie surowicy antytoksycznej. Jej rolą jest wypłukanie toksyny z organizmu. Niestety, botulizm często kończy się zgonem chorego, w wyniku zatrzymania akcji serca, porażenia układu oddechowego lub zachłystowego zapalenia płuc.

Na co uważać

Najczęściej toksyna botulinowa występuje w różnego rodzaju konserwach mięsnych, rybnych czy warzywnych, dlatego, że są to bakterie beztlenowe. Czasem obecna jest w mięsie peklowanym lub wędzonym. Jeżeli zauważymy tzw. bombaż puszki, czyli wypukłe denko, istnieje ryzyko, że bakterie z tego rodzaju mogły się w produkcie namnożyć. Zdarza się czasem, że podczas otwierania słyszalny jest charakterystyczny syk, również mogący świadczyć o zakażeniu produktu jadem kiełbasianym. Aby zminimalizować ryzyko zatrucia nie należy spożywać produktów z wcześniej wymienionymi defektami; ponadto nie należy spożywać konserw po upływie terminu ich przydatności do spożycia.

Nie podawaj dziecku

Oprócz botulizmu klasycznego występuje botulizm dziecięcy, pojawiający się w wyniku spożycia miodu skażonego zarodnikami tej bakterii przez dzieci do pierwszego roku życia. Kiełkują one, tworząc formy wegetatywne, które mają zdolność do wytwarzania toksyny botulinowej. Z tego powodu małym dzieciom nie należy podawać miodu, gdyż ich niewykształcona w pełni mikroflora jelitowa, nie ma możliwości zapobieżenia namnożeniu się tej bakterii. W przypadku starszych dzieci i osób dorosłych miód, zakażony przetrwalnikami Clostridium botulinum, nie stanowi zagrożenia. W tym wypadku, przyczyną zakażenia są więc bakterie, a nie produkowana przez nie toksyna. Istnieje również botulizm przyranny w tkankach, które uległy martwicy. W zdrowych tkankach nie ma możliwości rozwinięcia się tego zakażenia. Znane jest także pojęcie botulizmu inhalacyjnego i przyrannego.

Literatura:

• Botulizm – patogeneza i diagnostyka choroby; Elżbieta Kukier, Krzysztof Kwiatek, Tomasz Grenda, Magdalena Goldsztejn, Janusz Dębski; Życie Weterynaryjne • 2015 • 90(3)

• „AKTUALN NEUROL 2014, 14 (3), p. 199–202”; Elżbieta Jasińska, Agnieszka Gross, Ewa Kołodziejska

Uwaga: ważne informacje, przeczytaj zanim zastosujesz lub skopiujesz.