logo
Szukaj
open close

Rośliny psiankowate

Slide
Pobierz aplikację

i zacznij pracę nad swoją dietę!

Tagi

Rośliny psiankowate

rosliny_psiankowate.jpg

Rośliny psiankowate

Jedzenie dużej ilości warzyw oraz owoców jest polecane przez dietetyków jako podstawa zdrowej diety. Należy jednak pamiętać, że nie wszystko jest czarne i białe i to, co będzie dla jednej osoby dobre, dla innej niekoniecznie. Wszystko zależy od stanu naszego zdrowia. Zasada ta dotyczy również roślin psiankowatych.

Jest to rodzina do której zalicza się niemal 2500 gatunków roślin. Najpopularniejsze rośliny należące do psiankowatych to pomidor, papryka, ziemniak, bakłażan oraz jagody goji. Zalicza się do nich także tytoń. Charakterystyczną cechą tych roślin jest to, że zawierają glikoalkaloidy a także lektyny i z tego powodu niektóre osoby powinny unikać ich spożycia. Należą do nich między innymi osoby chorujące na choroby autoimmunizacyjne, a więc takie, których organizm atakuje własne narządy lub tkanki np. Hashimoto.

Lektyny

Lektyny należą do grupy związków zwanych glikoproteinami, zatem w swojej strukturze zawierają białko i węglowodany. Są to związki, które mają zdolności do przyklejania się do różnych tkanek.  Przyczyniają się m.in. do aglutynacji (czyli sklejania) erytrocytów, mogą także powodować zmiany w wątrobie, nerkach i trzustce. Ponadto, przyczyniają się do tzw. zespołu nieszczelnego (cieknącego) jelita czyli stanu, w którym powstają niewielkie uszkodzenia w błonie śluzowej jelita, przez które mogą przenikać do krwiobiegu niewielkie cząstki niestrawionych pokarmów, co może skutkować rozwojem choroby. W szczególności, mogą być czynnikiem wywołującym choroby autoimmunizacyjne. Jedną z najsłynniejszych lektyn jest gluten, jednakże występują one również w orzechach, a także właśnie w roślinach psiankowatych. Eliminacja lub zminimalizowanie ilości lektyn w posiłkach poprawia tolerancję na wiele produktów oraz szczelność bariery jelitowej.

Solanina

Ziemniaki zawierają następujące glikoalkaloidy: solaninę, chakoninę i solamarinę. Ich cząsteczki zawierają solanidynę, do której dołączone są reszty węglowodanowe.  Liczba, rodzaj cukrów i miejsce ich przyłączenia mogą być różne, stąd też wyróżniamy różne odmiany solaniny: β1, β2, α, γ. Związki te służą roślinom do obrony przed zjedzeniem przez zwierzęta, poprzez podrażnianie przewodu pokarmowego. Ponadto, α-solanina należy do silnych inhibitorów acetylocholinoesterazy oraz butyrylocholinoesterazy, które odpowiadają za rozkład acetylocholiny, czyli neuroprzekaźnika. Może to doprowadzić m.in. do zaburzenia koordynacji ruchu, przyspieszenia rytmu serca a także płytkiego oddechu. Ponadto alfa-solanina może wywoływać zaburzenia transportu jonów wapnia i sodu przez błony komórkowe.

Solanina, uważana za najbardziej toksyczną substancję, występująca w ziemniakach jak i w pomidorach w największym stężeniu pojawia się w zielonych (niedojrzałych) bulwach. Niektóre źródła podają, iż solanina w dawce powyżej 350 mg jest dla człowieka toksyczna. Co bardzo ważne obróbka termiczna w formie gotowania czy pieczenia w temperaturze 100°C nie ma zdolności do całkowitego usuwania glikoalkaloidów. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest wybieranie tylko dojrzałych roślin. Natomiast wiele osób w celu oszczędności grubo obierają roślinę lub dość obszernie wycinają fragment zielony. Więcej informacji jak prawidłowo gotować możesz uzyskać podczas warsztatów AJWEN KUCHNIA.

Tomatyna

Pomidory są zasobne w związek o nazwie tomatyna. Jest to alkaloid z tym, że ulega zniszczeniu w procesach termicznych. Tomatyna u dużej ilości może być zagrożeniem dla naszego organizmu –  szczególnie negatywnie wpływa na układ pokarmowy, czemu mogą towarzyszyć następujące objawy: mdłości, wymioty, kolka oraz biegunka. Aby uniknąć szkodliwego działania należy wybierać najbardziej dojrzałe i poddawać obróbce termicznej.Kapsaicyna

W momencie, kiedy podczas jedzenia papryki czujemy pieczenie na języku, wytwarza się kapsaicyna. Oddziałuje ona bezpośrednio na receptory bólu, przekazując sygnał bezpośrednio do mózgu. A jednak ostry smak ukrywa dobroczynne właściwości. Według niektórych badań wykazuje działanie antynowotworowe oraz pobudzające metabolizm. Inne źródła mówią o antyoksydacyjnym oraz przeciwbakteryjnym działaniu. Zwiększa również wytwarzanie ciepła przez stymulowanie produkcji adrenaliny i dopaminy, sprzyjając redukcji tkanki tłuszczowej. Spożywana w nadmiarze może jednak powodować podrażnienie przełyku jak i błony śluzowej żołądka, dlatego zaleca się ostrożność. Zastanawiające są doniesienia, iż w dużym stężeniu może również być toksyczna dla naszego organizmu –  badania w tym kierunku są kontynuowane.

Minimalizowanie negatywów

Jest kilka sposobów aby zminimalizować działanie antyodżywczych substancji: fermentacja, kiełkowanie, moczenie (minimum przez 5h) stosowane przed gotowaniem. Gotowanie powinno przebiegać w wysokiej temperaturze – zbyt niska może nawet zwiększyć toksyczność. Takie zabiegi sprawiają, że stają się łatwiej strawne dla organizmu. Dodatkowym plusem jest to, że usuwany jest negatywny wpływ lektyn i kwasu fitynowego. Co również jest bardzo istotne, taki zabieg polepsza profil aminokwasowy i dodatkowo zwiększa zawartość witamin, przy czym zauważono, że namaczanie jest mniej skuteczne niż fermentowanie. Jednakże, długotrwałe badania pokazały, że żadna z metod nie usuwa szkodliwych substancji całkowicie.

Jednym z markerów określającym nieszczelność jelit jest zonulina. Podwyższony poziom zonuliny obserwowany jest między innymi w większości chorób autoimmunizacyjnych, w zespole jelita drażliwego (IBS), w zaburzeniach ze spektrum autyzmu, celiakii,  alergiach, wysypkach i wielu innych schorzeniach. W przypadku gdy poziom zonuliny jest podwyższony należy wyeliminować z diety substancje, które mogą rozszczelniać połączenia między enterocytami na minimum 3 miesiące, a czasem istnieje konieczność wyeliminowania ich na dłuższy okres czasu. Zależne jest to od indywidualnych predyspozycji.

Protokół AIP

Eliminację roślin psiankowatych zaleca się w protokole autoimmunologicznym. Natomiast rozszerzanie diety można rozpocząć od grubo obranych ziemniaków (pod skórką znajduje się najwięcej toksycznych substancji) – należy je zjeść jednokrotnie i obserwować reakcję organizmu przez około 5-7 dni. Jeżeli nic się nie wydarzy i nie pojawi się żadna reakcja, w następnym tygodniu możemy wprowadzać kolejną roślinę z grupy psiankowatych. Nie należy naraz wprowadzać wszystkich warzyw z tej grupy do diety, aby móc dokładnie zaobserwować, które warzywo może być problematyczne. Z tego też powodu należy wprowadzać tylko 1 rodzaj warzyw na przestrzeni danego tygodnia.

Bardzo istotnym czynnikiem jest również kwestia sezonowości. Dietę warto rozszerzać w okresie, kiedy jest sezon na dane warzywa. Jedzenie ich w okresie zimowym nie dostarczy nam potrzebnych witamin i minerałów ponieważ nie mają one dostępu do intensywnego nasłonecznienia które wspomaga proces ich dojrzewania.  Takie warzywa są ponadto hodowane z dodatkiem pestycydów, które są dla naszego organizmu bardzo toksyczne. Poza sezonowością należy również zwrócić uwagę na fakt iż rośliny bulwiaste np. ziemniaki mają większą zdolność do akumulowania substancji toksycznych zwłaszcza rakotwórczego kadmu. Dlatego należy wybierać rośliny z ekologicznych plantacji.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe aspekty moim zdaniem w chorobach autoimmunizacyjnych i jelit spożywanie roślin psiankowatych jest niewskazane.

Źródła:

  1. Wociór A., Kostyra H., Kuśmierczyk M.: Lektyny żywności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2008, 6 (61), 16 – 24.
  2. Pieńko T.: Kapsaicyna – właściwości, zastosowania i preparaty. Biul. Wydz. Farm. WUM, 2013, 2, 11-17.
  3. Wierzbicka I., Karus-Wysocka K.: Polski przewodnik Paleo. Publicat, 2016.
  4. Szkolenia Ajwen: dieta inne podejście i dietetyka kliniczna.

Uwaga – ważne informacje, przeczytaj zanim zastosujesz lub skopiujesz

Autor



Kamila Lipowicz

Rośliny psiankowate

Jedzenie dużej ilości warzyw oraz owoców jest polecane przez dietetyków jako podstawa zdrowej diety. Należy jednak pamiętać, że nie wszystko jest czarne i białe i to, co będzie dla jednej osoby dobre, dla innej niekoniecznie. Wszystko zależy od stanu naszego zdrowia. Zasada ta dotyczy również roślin psiankowatych.

Jest to rodzina do której zalicza się niemal 2500 gatunków roślin. Najpopularniejsze rośliny należące do psiankowatych to pomidor, papryka, ziemniak, bakłażan oraz jagody goji. Zalicza się do nich także tytoń. Charakterystyczną cechą tych roślin jest to, że zawierają glikoalkaloidy a także lektyny i z tego powodu niektóre osoby powinny unikać ich spożycia. Należą do nich między innymi osoby chorujące na choroby autoimmunizacyjne, a więc takie, których organizm atakuje własne narządy lub tkanki np. Hashimoto.

Lektyny

Lektyny należą do grupy związków zwanych glikoproteinami, zatem w swojej strukturze zawierają białko i węglowodany. Są to związki, które mają zdolności do przyklejania się do różnych tkanek.  Przyczyniają się m.in. do aglutynacji (czyli sklejania) erytrocytów, mogą także powodować zmiany w wątrobie, nerkach i trzustce. Ponadto, przyczyniają się do tzw. zespołu nieszczelnego (cieknącego) jelita czyli stanu, w którym powstają niewielkie uszkodzenia w błonie śluzowej jelita, przez które mogą przenikać do krwiobiegu niewielkie cząstki niestrawionych pokarmów, co może skutkować rozwojem choroby. W szczególności, mogą być czynnikiem wywołującym choroby autoimmunizacyjne. Jedną z najsłynniejszych lektyn jest gluten, jednakże występują one również w orzechach, a także właśnie w roślinach psiankowatych. Eliminacja lub zminimalizowanie ilości lektyn w posiłkach poprawia tolerancję na wiele produktów oraz szczelność bariery jelitowej.

Solanina

Ziemniaki zawierają następujące glikoalkaloidy: solaninę, chakoninę i solamarinę. Ich cząsteczki zawierają solanidynę, do której dołączone są reszty węglowodanowe.  Liczba, rodzaj cukrów i miejsce ich przyłączenia mogą być różne, stąd też wyróżniamy różne odmiany solaniny: β1, β2, α, γ. Związki te służą roślinom do obrony przed zjedzeniem przez zwierzęta, poprzez podrażnianie przewodu pokarmowego. Ponadto, α-solanina należy do silnych inhibitorów acetylocholinoesterazy oraz butyrylocholinoesterazy, które odpowiadają za rozkład acetylocholiny, czyli neuroprzekaźnika. Może to doprowadzić m.in. do zaburzenia koordynacji ruchu, przyspieszenia rytmu serca a także płytkiego oddechu. Ponadto alfa-solanina może wywoływać zaburzenia transportu jonów wapnia i sodu przez błony komórkowe.

Solanina, uważana za najbardziej toksyczną substancję, występująca w ziemniakach jak i w pomidorach w największym stężeniu pojawia się w zielonych (niedojrzałych) bulwach. Niektóre źródła podają, iż solanina w dawce powyżej 350 mg jest dla człowieka toksyczna. Co bardzo ważne obróbka termiczna w formie gotowania czy pieczenia w temperaturze 100°C nie ma zdolności do całkowitego usuwania glikoalkaloidów. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem jest wybieranie tylko dojrzałych roślin. Natomiast wiele osób w celu oszczędności grubo obierają roślinę lub dość obszernie wycinają fragment zielony. Więcej informacji jak prawidłowo gotować możesz uzyskać podczas warsztatów AJWEN KUCHNIA.

Tomatyna

Pomidory są zasobne w związek o nazwie tomatyna. Jest to alkaloid z tym, że ulega zniszczeniu w procesach termicznych. Tomatyna u dużej ilości może być zagrożeniem dla naszego organizmu –  szczególnie negatywnie wpływa na układ pokarmowy, czemu mogą towarzyszyć następujące objawy: mdłości, wymioty, kolka oraz biegunka. Aby uniknąć szkodliwego działania należy wybierać najbardziej dojrzałe i poddawać obróbce termicznej.Kapsaicyna

W momencie, kiedy podczas jedzenia papryki czujemy pieczenie na języku, wytwarza się kapsaicyna. Oddziałuje ona bezpośrednio na receptory bólu, przekazując sygnał bezpośrednio do mózgu. A jednak ostry smak ukrywa dobroczynne właściwości. Według niektórych badań wykazuje działanie antynowotworowe oraz pobudzające metabolizm. Inne źródła mówią o antyoksydacyjnym oraz przeciwbakteryjnym działaniu. Zwiększa również wytwarzanie ciepła przez stymulowanie produkcji adrenaliny i dopaminy, sprzyjając redukcji tkanki tłuszczowej. Spożywana w nadmiarze może jednak powodować podrażnienie przełyku jak i błony śluzowej żołądka, dlatego zaleca się ostrożność. Zastanawiające są doniesienia, iż w dużym stężeniu może również być toksyczna dla naszego organizmu –  badania w tym kierunku są kontynuowane.

Minimalizowanie negatywów

Jest kilka sposobów aby zminimalizować działanie antyodżywczych substancji: fermentacja, kiełkowanie, moczenie (minimum przez 5h) stosowane przed gotowaniem. Gotowanie powinno przebiegać w wysokiej temperaturze – zbyt niska może nawet zwiększyć toksyczność. Takie zabiegi sprawiają, że stają się łatwiej strawne dla organizmu. Dodatkowym plusem jest to, że usuwany jest negatywny wpływ lektyn i kwasu fitynowego. Co również jest bardzo istotne, taki zabieg polepsza profil aminokwasowy i dodatkowo zwiększa zawartość witamin, przy czym zauważono, że namaczanie jest mniej skuteczne niż fermentowanie. Jednakże, długotrwałe badania pokazały, że żadna z metod nie usuwa szkodliwych substancji całkowicie.

Jednym z markerów określającym nieszczelność jelit jest zonulina. Podwyższony poziom zonuliny obserwowany jest między innymi w większości chorób autoimmunizacyjnych, w zespole jelita drażliwego (IBS), w zaburzeniach ze spektrum autyzmu, celiakii,  alergiach, wysypkach i wielu innych schorzeniach. W przypadku gdy poziom zonuliny jest podwyższony należy wyeliminować z diety substancje, które mogą rozszczelniać połączenia między enterocytami na minimum 3 miesiące, a czasem istnieje konieczność wyeliminowania ich na dłuższy okres czasu. Zależne jest to od indywidualnych predyspozycji.

Protokół AIP

Eliminację roślin psiankowatych zaleca się w protokole autoimmunologicznym. Natomiast rozszerzanie diety można rozpocząć od grubo obranych ziemniaków (pod skórką znajduje się najwięcej toksycznych substancji) – należy je zjeść jednokrotnie i obserwować reakcję organizmu przez około 5-7 dni. Jeżeli nic się nie wydarzy i nie pojawi się żadna reakcja, w następnym tygodniu możemy wprowadzać kolejną roślinę z grupy psiankowatych. Nie należy naraz wprowadzać wszystkich warzyw z tej grupy do diety, aby móc dokładnie zaobserwować, które warzywo może być problematyczne. Z tego też powodu należy wprowadzać tylko 1 rodzaj warzyw na przestrzeni danego tygodnia.

Bardzo istotnym czynnikiem jest również kwestia sezonowości. Dietę warto rozszerzać w okresie, kiedy jest sezon na dane warzywa. Jedzenie ich w okresie zimowym nie dostarczy nam potrzebnych witamin i minerałów ponieważ nie mają one dostępu do intensywnego nasłonecznienia które wspomaga proces ich dojrzewania.  Takie warzywa są ponadto hodowane z dodatkiem pestycydów, które są dla naszego organizmu bardzo toksyczne. Poza sezonowością należy również zwrócić uwagę na fakt iż rośliny bulwiaste np. ziemniaki mają większą zdolność do akumulowania substancji toksycznych zwłaszcza rakotwórczego kadmu. Dlatego należy wybierać rośliny z ekologicznych plantacji.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe aspekty moim zdaniem w chorobach autoimmunizacyjnych i jelit spożywanie roślin psiankowatych jest niewskazane.

Źródła:

  1. Wociór A., Kostyra H., Kuśmierczyk M.: Lektyny żywności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2008, 6 (61), 16 – 24.
  2. Pieńko T.: Kapsaicyna – właściwości, zastosowania i preparaty. Biul. Wydz. Farm. WUM, 2013, 2, 11-17.
  3. Wierzbicka I., Karus-Wysocka K.: Polski przewodnik Paleo. Publicat, 2016.
  4. Szkolenia Ajwen: dieta inne podejście i dietetyka kliniczna.

Uwaga – ważne informacje, przeczytaj zanim zastosujesz lub skopiujesz

Autor

Kamila Lipowicz
20 października 2016

Tagi

Komentarzy: 4

  1. Shine 21 października 2016 o 03:04

    Od kilku miesięcy wiem, że niestety ch. hashimoto posiadam, zresztą, tak jak moja matka. Póki co zrezygnowałam z pszenicy, planuję stopniowo odstawić również jęczmień oraz owies (przynajmniej ten zanieczyszczony glutenem). Zastanawiam się tylko skąd podczas diety AIP czerpać węglowodany?Oprócz cukrów z owoców…słyszałam że bataty są bezpieczne i dozwolone…Czy to prawda? Bataty nie mają lektyn i glikoalkaloidów ?

    • Kamila 23 października 2016 o 22:00

      Super byle tak dalej, trzymam kciuki za eliminacje pozostałych produktów. Tak, bataty są polecane jako źródło węglowodanów na protokole. Oprócz owoców są również polecane takie produkty jak: maniok, topinambur oraz mąki: kasztanowa; bananowa; żołędziowa; mąka kokosowa ale tylko ta odtłuszczona. Ważnym elementem są też warzywa zwłaszcza: marchew, seler, pietruszka.

  2. Kasia 5 stycznia 2017 o 09:41

    witaj Kamilo, mam pytanie, muszę odstawić warzywa psiankowate – powiedz mi proszę, czy pomidory w oleju w takim przypadku także należy wyeliminować ?
    z góry bardzo dziękuję i pozdrawiam, Kasia

    • Kamila 11 stycznia 2017 o 10:09

      Pani Kasiu należy odstawić wszelkie przetwory gdzie jest pomidor – również przecier, ketchup, sok 🙂

Pozostaw komentarz

Trzeba się zalogować, aby dodawać komentarze.

Podobne tematy

Słodka śmierć czyli o substancjach słodzących

  Słodki smak towarzyszy nam już od najwcześniejszego okresu w życiu. Jest to pierwszy rodzaj smaku, jaki poznają nasze kubki smakowe w postaci mleka matki. I być może to stanowi jedną z przyczyn, dla których…

WIĘCEJ >

Grunt to organizacja!

Grunt to organizacja! Zobacz jak robimy to w Ajwen! Poczytaj jakie są wymówki w diecie! Zobacz jak ważne jest wsparcie innych osób!

WIĘCEJ >

7 sposobów na niejadka

Jeśli chodzi o dzieci, w mojej praktyce zawodowej, bardzo często spotykam się ze słowami: „niech go Pani zmusi”. Myślę, że wielu rodziców ma problem ze swoimi pociechami, aby namówić je do zdrowego jedzenia. Dzieci często…

WIĘCEJ >

Dolegliwości żołądkowo – jelitowe ustąpiły

    Na dobry początek tygodnia, porównanie wyników badań jednej z podopiecznych naszego dietetyka klinicznego Ajwen – Kamili Lipowicz. Serce rośnie, kiedy nasi pacjenci dietetyczni pozbywają się dolegliwości, które trapiły ich przez długi czas. ???????? Często…

WIĘCEJ >